Vorstelijk reizen

Het Spoorwegmuseum heeft drie koninklijke salonrijtuigen en een echte koninklijke wachtkamer!

Koninklijke treinreizen

Na de opening van de eerste spoorlijn in 1839 groeide het spoorwegnet snel. Ook het Koninklijk Huis ontdekte de voordelen van treinreizen. Zij gebruikten de trein om staatsbezoeken af te leggen, op vakantie te gaan of contact te maken met onderdanen. Eerst in gewone eerste klas rijtuigen, maar al snel in hun eigen treinen. De meeste van deze ‘paleisjes op wielen’ bestaan niet meer. De koninklijke collectie die wel bewaard is gebleven, geeft een unieke kijk op vorstelijk reizen in de negentiende en twintigste eeuw.

De SR1 - het Salonrijtuig voor een tsarendochter

Anna Pauwlona was de jongste dochter van de Russische Tsaar Paul I. Ze was getrouwd met koning Willem II van Nederland. In 1864 kreeg zij haar eigen salonwagen, door de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij (HSM) gebouwd in Haarlem. Anna overleed een jaar later, zonder het rijtuig gebruikt te hebben. Alleen haar zwager prins Frederik gebruikte het regelmatig. In 1905 werd het rijtuig gesloopt. Met steun van de BankGiro Loterij bouwde de firma Kloosterboer Decor in 2010 deze replica. Zo zag het rijtuig er na een verbouwing in 1884 uit. Het toilet en de wastafel zijn origineel!

De SR1

De SR8 & 9 - de rijtuigen voor Juliana en Bernhard

Als koningin Juliana in 1948 aantreedt is er behoefte aan een grotere koninklijke trein. Hiervoor worden twee bestaande personenrijtuigen radicaal omgebouwd. De rijtuigen werden oorspronkelijk in 1932 gebouwd als NS AB 7522 en NS AB 7546 bij Werkspoor in Amsterdam. De rijtuigen worden op wens van koningin Juliana functioneel en zonder overbodige luxe uitgevoerd. De rijtuigen ademen daardoor de zuinigheid die de tijd van de wederopbouw zo kenmerkt.

Als eerste komt in 1953 de SR8 gereed, die bestemd is voor prins Bernhard en de prinsessen. De letters SR staan voor Salon Rijtuig. Twee jaar later krijgt koningin Juliana met de SR9 ook een rijtuig met een salon, een werk- en slaapcoupé en een keukencompartiment. De keuken heeft een eenvoudig tweepits gasstel dat is bedoeld voor het zetten van een kopje thee of koffie. Echte maaltijden kunnen er niet op bereid worden. Voor een lange vakantiereis naar Oostenrijk wordt een grote hooikist meegenomen die gevuld is met allerlei warme maaltijden en dranken. Boven de slaapbank van koningin Juliana kan een bed worden uitgeklapt dat in de jaren ’50 wordt gebruikt voor de jeugdige prinses Christina.

De SR8 en SR9 zijn toegankelijk voor het publiek. Loop door de treinen beleef de geschiedenis opnieuw met de geluidsfragmenten van het treinpersoneel.

De SR8 en SR9

Koninklijke wachtkamer

Deze bijzondere wachtkamer is afkomstig van het in 1974 gesloopte station Den Haag Staatsspoor. In deze wachtkamer wachtte Koningin Wilhelmina op haar Koninklijke trein. Deze rijke kamer met eiken lambrisering in neo-Renaissance stijl en mohair wandbespanningen dateert uit 1892.

De Koninklijke wachtkamer