Een kopje koffie in de trein, een tosti in de stationsrestauratie of een luxe diner met truffels in de Oriënt Express. Het Spoorwegmuseum brengt alle verhalen over eten en drinken in de trein bij elkaar in de tentoonstelling Tosti’s Truffels Treinen. In de tentoonstelling toont het museum prachtige collectie, waaronder een aantal fraaie internationale restauratierijtuigen, serviezen, menukaarten, perronkarren, affiches, foto’s en nog veel meer. De tentoonstelling is aangepast aan de eisen van de 1,5 meter samenleving.
Tosti’s Truffels Treinen: 23 juni t/m 15 november 2020
De ontwikkeling van de eet- en drinkcultuur op het spoor
Eten en drinken is al van vanaf het allereerste begin van de spoorgeschiedenis verbonden met de trein. Toen in 1825 in Engeland de stoomlocomotief zijn eerste ritje maakte, werden de passagiers bij aankomst onthaald op hapjes en bier. In Nederland lag het eerste treinstation tegenover een herberg. Die was daarmee een voorloper van de latere stationsrestauraties. Lange tijd bleef eten en drinken iets wat alleen op het station te halen was, want in de trein zelf waren geen voorzieningen. Dat veranderde tegen het einde van de negentiende eeuw, met de uitvinding van luxe restauratiewagens. Die waren in eerste instantie alleen voor de elite, pas in de eerste helft van de twintigste eeuw kwamen zulke voorzieningen ook binnen bereik van de middenklasse. Tegenwoordig kunnen de meeste treinreizigers wel een kopje koffie betalen of op het station een broodje kopen. Dat moet nu wel vooral op het station gebeuren: chique restauratiewagens zie je in Nederland niet meer. Tosti’s Truffels Treinen toont met prachtige collectie deze ontwikkeling van de eet- en drinkcultuur op en rond het spoor.
Creative chef
Creative Chef
In de tentoonstelling worden een aantal thema’s behandeld, waaronder de stationsrestauratie, ‘snelle hap’ over fastfood op het station, ‘dineren als een vorst’ over luxe dineren in de trein en ‘Handen uit de mouwen’ over het werken in een restauratierijtuig. Een bijzonder thema is de toekomst. Het museum heeft kunstenaar Jasper Udink ten Cate gevraagd over dit thema na te denken. Jasper is aanjager van Creative Chef Studio. Met zijn studio ontwikkelt hij betekenisvolle ervaringen, kunstwerken en zogenaamde foodperformances die een impact hebben op degene die het meemaken. Vanuit een achtergrond als chef ontwikkelt hij spectaculaire eetbare schilderijen, muziekmakende tafelkleden, futuristische tafels en bijzondere objecten. Speciaal voor het Spoorwegmuseum bedacht hij de ‘hyperlocale treincoupé’. Een utopisch verhaal over hoe het zou zijn als je je eten gewoon zou kunnen oogsten in de trein. Het doel voor Jasper als kunstenaar is vooral kinderen na te laten denken over duurzaamheid: “Ik wil de kinderen een startpunt meegeven voor hun eigen fantasie of verhaal rondom duurzaamheid, ecosystemen en mogelijkheden van de natuur.”
Restauratie rijtuig Plan D RD
De inspiratie voor de tentoonstelling is de restauratie van het Plan D-restauratierijtuig uit 1951. Het rijtuig heeft schitterende interieurdetails en laat een mooi tijdsbeeld zien van de wederopbouw. De wagon stond jarenlang in het depot van het museum. Het rijtuig is nu gerestaureerd, mede dankzij een bijdrage van de Vereniging Vrienden van het Spoorwegmuseum, Stichting Goede Doelen Nh1816 en de BankGiro Loterij. Het zal, naast andere treinen uit de collectie zoals het dinerrijtuig van de Oriënt Express en restauratierijtuig WD 4249, één van de pronkstukken zijn van de tentoonstelling.
Bruiklenen
Van de eigen collectie krijgen het dinerrijtuig van de Oriënt Express uit 1911, het blauwe restauratierijtuig van Wagons-Lits uit 1943, rijtuig C218 van de Staatsspoorwegen uit 1874 en restauratierijtuig Plan D uit 1951 een plek in de tentoonstelling.
De eigen collectie van het Spoorwegmuseum wordt voor de gelegenheid aangevuld met een aantal bruiklenen uit binnen- en buitenland. Deze restauratierijtuigen hebben stuk voor stuk dienst gedaan in beroemde treinen zoals de Trans Europ Express (TEE) en de Rheingold Express. Het Spoorwegmuseum biedt een eenmalige kans om al deze prachtige restauratierijtuigen bij elkaar te zien. De meeste rijtuigen zijn toegankelijk voor publiek.
- Van de Miljoenenlijn in Limburg komt het Pullmanrijtuig. Dit vooroorlogse rijtuig deed dienst in de internationale trein Etoile du Nord tussen Parijs, Brussel en Amsterdam.
- De Trans Europa Express (TEE) is nog zo’n beroemde internationale trein die sinds 1957 diverse Europese steden met elkaar verbond. Van het DB Museum in Koblenz komt een TEE Speisewagen uit 1965.
- De Belgische Spoorwegen leveren twee rijtuigen: het in de jaren 90 gebouwde restauratierijtuig Resto I10 en bar-disco rijtuig SR3.
- Van de Freundeskreis Eisenbahn Köln krijgt het museum twee rijtuigen van de beroemde Rheingold Express: een keuken- en een panoramarijtuig. De Rheingold was de Duitse luxetrein die van Nederland langs de Rijn naar Zwitserland reed.
- Van de Veluwse Stoomtrein Maatschappij krijgt het Spoorwegmuseum een Mitropa restauratierijtuig uit 1961 in bruikleen. Deze rijtuigen reden vanuit de DDR vooral naar andere Oost-Europese landen zoals Polen en Tsjechoslowakije. Daarnaast reden ze mee in de trein naar Hoek van Holland.
