Restauratierijtuig

Het Oriënt-Express restauratierijtuig een voorbeeld is van het lumineuze idee om een rijtuig van een trein als restaurant te gebruiken.

Hoe kun je een treinreis zo goed mogelijk benutten? Door tijdens het rijden lekker te eten  of te slapen natuurlijk. Dat geweldige idee ontstond voor het eerst in de negentiende eeuw in Amerika, waar George Pullman in 1864 het eerste slaaprijtuig ontwikkelde voor treinen die lange afstanden aflegden. Wie in de trein gaat slapen, wil ook wat eten en drinken. Pullman bedacht naast slaaprijtuigen dan ook rijtuigen met een keuken en restaurantgedeelte, waar reizigers konden aanschuiven om te eten.

Het idee van slaap- en restauratierijtuigen werd in Europa overgenomen door Georges Nagelmackers (1845-1905). Deze Belgische ingenieur en industrieel is bekend geworden als de oprichter van de Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIWL) in 1876 en hij was de man achter de legendarische treinen van de Oriënt-Express tussen Parijs en Constantinopel. Nagelmackers stelde zich tot doel het reiscomfort voor welgestelde treinreizigers te verbeteren. Tijdens een reis door Amerika keek hij goed naar de Amerikaanse slaap-en restauratie rijtuigen van Georges Pullman.

Hoewel Nagelmackers niet de uitvinder van de restauratierijtuigen is geweest, was hij wel de eerste die in 1880 in Europa een geïmproviseerd restauratierijtuig liet rijden tussen Berlijn en Bebra. In 1885 reed er voor het eerst een restauratierijtuig van Wagon-Lits mee in een Nederlandse trein van de Staatsspoorwegen tussen Vlissingen en Venlo. Reizigers eerste en tweede klasse konden kosteloos in deze restauratie plaatsnemen en tegen vaste prijzen diverse maaltijden bestellen, die ter plekke werden bereid en geserveerd. In 1899 reed in Nederland ook de eerste ‘prachttrein’ van Wagon-Lits, een luxe trein met slaap- en restauratiegedeelte die alleen voor reizigers eerste klasse was bestemd.

Het Wagon-Lits restauratierijtuig van het Spoorwegmuseum dateert uit 1911. Het beschikt over een restaurantgedeelte voor de deftige reizigers en over een keuken waarin het personeel de exquise maaltijden bereidde. De elektrische koelkast was nog niet uitgevonden. Om het voedsel tijdens de reis vers te houden beschikte de keuken over een ijskast, waarin brokken ijs ervoor zorgden dat het voedsel niet bedierf. Het fornuis en de oven werd gestookt op kolen.