Evolutie van de treinreis
Treinreizen waren in het begin van de negentiende eeuw puur functioneel, en niet voor het genot. De meeste treinen hadden geen vering, verwarming of toiletten. Vooral de reizigers in de derde klasse hadden het zwaar: de open wagons stonden zwart van de rook, het roet en de vonken van de stoomlocomotief hadden vrij spel. Kortom, met de trein reizen was niet aangenaam. Maar daar kwam verandering in.
Comfort en samenhang
Door de slechte samenwerking tussen concurrerende spoorwegmaatschappijen in de negentiende eeuw zijn de aansluitingen gebrekkig. Stations liggen ver uit elkaar en de dienstregelingen houden geen rekening met elkaar waardoor overstappen lastig is. Het is chaos. Het treinvervoer verloopt hierdoor zo slecht dat de regering in 1882 een onderzoek begint. Als gevolg hiervan wordt in 1890 het spoorwegnet opnieuw ingedeeld, het aantal maatschappijen vermindert.
Voor de passagiers verandert de situatie ook, reizen wordt comfortabeler. De wagons krijgen stoomverwarming en toiletten. Stations worden luxueuzer door buffetten, restauraties en verwarmde wachtkamers. Welvarende reizigers ontdekken de luxe van internationaal reizen. Reizen naar bestemmingen als Frankrijk en Zwitserland worden steeds normaler voor welgestelden. Reizen voor het plezier wordt een levensstijl. Wie mee wil tellen moet vooral een rit hebben gemaakt aan boord van de luxe Orient Express!
Reizen wordt betaalbaar
Maar reizen voor het genot is niet meer alleen voor de rijken. Spoorwegmaatschappijen laten speciale dag- of pleziertreinen rijden voor de minder welgestelden. In 1909 komen de spoorbedrijven met een dagkaart waarmee de reiziger een dag lang kan reizen door het hele land. Voor de gewone burger is dit een primeur, ze kunnen nu kennismaken met een andere omgeving.
Ook wordt het buitenland als bestemming steeds betaalbaarder. In de jaren dertig van de vorige eeuw rijden volgepakte vakantietreinen naar verre bestemmingen. Hiervoor werd door de spoorwegbedrijven reclame gemaakt met artistieke affiches. In de jaren zestig nemen andere vervoersmiddelen, zoals de auto en het vliegtuig, het reizen naar een vakantiebestemming meer en meer over.
Het treinverkeer neemt af, maar de trein heeft niet zijn laatste stoom uitgeblazen.
