Op zoek naar een leuk uitje in het Paasweekend? We zijn Eerste én Tweede Paasdag geopend!

Van stoom naar stroom

Die mooie moderne treinen die je met gemak van A naar B brengen… zo was het niet altijd. Want voor stroom, was er stoom. Alles begon in 1765 met uitvinding van de stoommachine door James Watt. Stoom bood allerlei mogelijkheden, waaronder ook het aandrijven van wielen. Dat was het startschot voor de mens om een ander vervoersmiddel te bedenken dan die met een aandrijving van wind-, water- of dierkracht. De stoommachine was niet alleen een lot uit de loterij voor reizigers, maar ook voor goederenvervoer.

Er was eens stoom

De stoomlocomotief kwam door het volgende proces op stoom: een kolenvuur bracht water in een ketel aan de kook. De stoom die ontstond werd door pijpen geleid en zet een zuiger in beweging die vervolgens via een stang de wielen aandrijft. Eenvoudig, zou je zeggen. De stoomlocomotief werd hierna steeds krachtiger. Door het maximaal benutten van stoomkracht en het vergroten van roosters en ketels nam het vermogen bovenmatig toe. Treinen werden langer. Snelheden namen toe. In 1839 maakte De Arend een denderende indruk met een snelheid van 38 kilometer per uur. Dat was toen als het ware sneller dan het licht. Het snelheidsrecord van een stoomlocomotief werd in 1938 gevestigd met 202 kilometer per uur. Een unieke prestatie.

De Arend

En toen kwam stroom

In 1908 maakte Nederland kennis met de elektrische trein, toen de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorwegmaatschappij de eerste elektrische spoorlijn tussen Rotterdam en Scheveningen aanlegde. Al snel blijkt dat elektrische treinen goedkoper kunnen worden gemaakt dan stoomtreinen. Een nieuw type trein deed zijn intrede in 1924: de Blokkendoos. Een trein die bestaat uit een motorwagen en getrokken rijtuigen. Vanaf 1932 begon er een einde te komen aan het tijdperk van de stoomlocomotief, stoom begon plaats te maken voor stroom. Er kwam ook een nieuw soort trein op het spoor, de dieselelektrisch aangedreven Diesel 3. Nooit eerder had Nederland zo’n moderne, gestroomlijnde trein gezien! De Diesel 3 zet de toon voor de verdere ontwikkeling van het stroomlijnmaterieel van NS.

De Diesel 3

Een onverwachtse terugkomst

Betekende de komst van de dieseltrein het einde van de stoomlocomotief? Niet direct. De stoomlocomotief bleef hard nodig, vooral toen in de Tweede Wereldoorlog een groot deel van het spoorwegnet werd verwoest. De eerste jaren na de oorlog rijden de treinen weer als vanouds, de stoomlocomotief bleek de redder in nood. Lang mocht dit niet duren, stoomtractie werd alsnog door de tijd ingehaald. De laatste stoomlocomotief in Nederland blies zijn stoom uit in 1958, de laatste rit van de NS 3737 ging naar het Spoorwegmuseum in Utrecht.

NS 3737 - Jumbo (3)