Onder Hoogspanning

Het Spoorwegmuseum blikt met de spannende tentoonstelling ’Onder Hoogspanning’ terug op deze mega-operatie die de spoorwegen in Nederland in één klap tot de meest moderne van de wereld maakten. Op een interactieve manier wordt de werking van elektrische treinen en bovenleidingen inzichtelijk gemaakt en verteld hoe de elektrificatie van het spoor tot stand is gekomen. Met als pronkstuk: een gerestaureerde Mat ’36 waar bezoekers doorheen kunnen lopen.

Wees er snel bij, de tentoonstelling is nog tot en met 19 november te zien!

Nederland is het eerste land ter wereld dat zijn spoornet heeft geëlektrificeerd. We waren ook het eerste land ter wereld die de stoomlocomotieven afdankte. Hoe kwam het dat Nederland hierin voorop liep? In ‘Onder Hoogspanning’ krijg je het hele verhaal. Dat Nederland een klein land is heeft er mee te maken, maar hoe kreeg NS het voor elkaar om in twee jaar tijd het hele ‘Middennet’ van bovenleidingen te voorzien? De overgang van stoom naar stroom was een omwenteling van jewelste. Het luidde een nieuw tijdperk in voor de spoorwegen in Nederland. 15 mei 1938 is dan ook een historische datum!

Elektrische treinen kunnen alleen rijden op spoorlijnen met bovenleiding. Hiervoor ging vanaf de april 1936 het zogeheten ‘Middennet’ volledig op de schop: op alle spoorlijnen van uit Den Haag, Rotterdam, Amsterdam naar Utrecht, Arnhem en Eindhoven moest bovenleiding worden aangelegd. En dat terwijl de treindienst gewoon doorging! Het maakte het tot een logistiek erg ingewikkeld project. Toch lukte het NS het werk in twee jaar af te ronden.

Het Spoorwegmuseum restaureerde dit historische treinstel en presenteert de trein voor het eerst tijdens de tentoonstelling. De trein is bijzonder om meerdere redenen. Het ontwerp was revolutionair, de gestroomlijnde vorm droeg niet alleen bij aan hogere snelheden, maar ook aan het moderne imago dat NS zich in die periode graag wilde aanmeten. Nieuw was ook dat de treinen uit de serie Mat’ 36 volledig gelast en niet meer geklonken waren. Daardoor was hun gewicht lager en konden hogere snelheden van 125 km/u worden gehaald. Stap de Mat’36 in, zit in de 3e en 2e klas en maak een tochtje terug door de tijd naar 1938.

‘Onder Hoogspanning’ laat op interactieve wijze zien wat elektrificatie eigenlijk inhoudt: wat is er nodig om een spoorlijn te elektrificeren, hoe werkt een elektrische trein en welke innovaties waren er? Een trein heeft geen gaspedaal, hoe gaat hij dan rijden? En hoe gaat een elektrische trein voor- en achteruit? Bezoekers kunnen zelf onder de trein kijken naar de elektrische installatie en met interactieve spellen de werking van een elektrische trein ontdekken. Deze manier van presenteren maakt de tentoonstelling geschikt voor zowel jong als oud.

De door het Spoorwegmuseum gerestaureerde Mat ’36 252 ging in 1968 uit dienst werd van de sloop gered door de Stibans, de STIchting tot Behound van Af te voeren Nederlands Spoorwegmaterieel. Met steun van de Stibans en de Vereniging Vrienden van het Spoorwegmuseum is de Mat ’36 252 nu geheel gerestaureerd en staat hij centraal in de tentoonstelling.