Spoorfiets

Objectnummer 3001

Specificaties

Type:                    H.L. II

Aan deze draisine kun je goed zien dat fabrikant Simplex veel ervaring had als fietsenfabrikant: door de zadels, de sturen en de vorm van het frame werd dit type draisine met recht een spoorfiets genoemd. De sturen waren alleen bedoeld om je armen op te laten rusten. Omdat je op de rails reed, hoefde je er geen richting mee bepalen.

Door zijn simpele constructie was het gewicht heel laag, waardoor je de spoorfiets makkelijk kon optillen als dat nodig was en waardoor het weinig kracht kostte om vooruit te komen. Nadelen waren dat je geen spullen kon meenemen en dat je als inspecteur zelf moest trappen. Toch is de spoorfiets in meerdere varianten tot zeker in de jaren ’30 van de twintigste eeuw veel in gebruik geweest.

Simplex begint in 1887 als machinefabriek in Utrecht. Vanaf 1892 worden er ook fietsen gemaakt. Vijf jaar later verhuist het bedrijf naar Amsterdam. Daar begint Simplex ook draisines te maken. Ze zijn een populair product: behalve bij de ‘grote’ spoorwegen vinden ze ook gretig aftrek op smalspoorlijntjes, onder meer op plantages in de toenmalige kolonie Nederlands-Indië. Kort na de Tweede Wereldoorlog houdt Simplex op te bestaan als zelfstandig bedrijf. Eerst komt er een fusie met fietsfabrikant Locomotief. In 1968 wordt het merk overgenomen door Gazelle.

 

Drie heren poseren in februari 1908 met hun spoorfiets op het spoor tussen Leidschendam en Pijnacker. Op de achtergrond staat iemand op een ladder aan de bovenleiding te werken. Een paar maanden later, op 1 oktober 1908, zou op dit spoor de eerste elektrische trein van Nederland gaan rijden: de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM) begon toen een dienst tussen Rotterdam Hofplein en Scheveningen. Van die maatschappij bezit het Spoorwegmuseum een motorrijtuig uit het jaar van opening.
Simplex maakte ook eenpersoons spoorfietsen. Op deze foto uit 1917 rijdt een onbekende man op de sporen vlakbij station Den Haag Staatsspoor, het huidige Den Haag Centraal.
Een spoormedewerker poseert op een eenpersoons railfiets bij de brug over het Noordzeekanaal bij Velsen. De brug uit 1905 stond vaak open, want het kanaal tussen de Noordzee en de haven van Amsterdam was ook toen al een drukbevaren waterweg. In 1957 werd de brug vervangen door een tunnel.