Velocipede car

Objectnummer 3004

Specificaties

Type:                   No. 3 Velocipede Car

Deze driewielige draisine kon door twee mensen worden bereden die tegenover elkaar zaten. Met hun handen bewogen ze samen een handvat heen en weer, dat via een krukas het achterwiel aandreef. Deze No. 3 Velocipede Car of Telegraph Car van de Sheffield Car Company uit Amerika is rond 1890 gebouwd. Het is een van de oudst bewaard gebleven draisines van dit type wereldwijd. Rond 1930 is hij in onderdelen aangetroffen bij station Hilversum in een loods van de afdeling Weg en Werken.

De Velocipede Car werd in diverse varianten vooral in de Verenigde Staten goed verkocht, maar je vond ze behalve in Nederland ook in Groot-Brittannië en in Australië. Deze draisine had als belangrijk voordeel dat hij makkelijk aan te passen was aan verschillende spoorbreedten: je hoefde alleen maar de dwarsbalk waar het derde wiel aan zat wat korter of langer te maken. Een nadeel was dat hij makkelijk uit de bocht kon vliegen omdat er op het derde wiel weinig gewicht leunde. Ook kon je er maar één kant mee op rijden: het derde wiel moest aan de voorkant zitten, anders kon je ontsporen.

 

De Sheffield Car Company werd rond 1880 opgericht in het stadje Three Rivers in Michigan. Rond 1900 ging de fabriek op in de onderneming Fairbanks-Morse, dat nog steeds bestaat als fabrikant van onder meer dieselmotoren.

Op een tekening in een brochure van de fabrikant uit 1894 laten twee mannen zien hoe de draisine wordt gebruikt. Bij de afbeelding staat dat de draisine zelf slechts tachtig kilo weegt. Indien hij in een kist wordt verpakt om te worden vervoerd naar een bestemming overzee weegt het totaalpakket nog steeds maar 135 kilo.
In dezelfde brochure uit 1894 laat de Sheffield Car Company zien dat er in de fabriek grote aantallen draisines werden gemaakt. Rechtsboven zie je dat het bedrijf behalve de Velocipedes ook een ander type maakte: de Hand Car, een draisine die met een hefboom werd voortbewogen. Dat type komt vaak voor in Hollywoodfilms, onder meer in de klassieker The General (1926) van Buster Keaton.
Van de Velocipede Car waren diverse varianten verkrijgbaar. Onder meer een éénpersoonsvariant en een variant met een bijrijder. Volgens de Sheffield Car Company zou die laatste variant door een Amerikaanse spoorwegmaatschappij bij wijze van experiment zijn uitgerust met een zeil. De draisine zou daarmee een snelheid van ruim 45 kilometer per uur hebben behaald. De fabrikant nam een tekening van dat experiment op in zijn brochure, maar raadde zijn klanten wel af om de draisine zo te gebruiken.